Chùa Trăm Gian được khởi dựng từ thời Tiền Lý có tên là Vãn Lộng Trang, đây là nơi tụ cư của nhân dân làm nghề chài lưới trên sông Thái Bình. Đến thời Lê Trung Hưng Vãn Lộng Trang đổi thành xã An Ninh, thuộc tổng An Hộ thuộc huyện Chí Linh. Đến năm Gia Long thứ nhất (1802), An ninh chia làm 2 thôn An Đông và An Đoài. Cuối thế kỷ 19, An Ninh được chuyển về huyện Thanh Lâm thuộc tổng An Ninh. Hiện nay chùa Trăm Gian thuộc thôn An Đông xã An Bình, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương.
Tương truyền chùa có từ thời Lý (Thế kỷ 11 - 12), đến thời Trần tướng Nguyễn Huy Tĩnh đã đóng quân tại chùa để chặn quân Nguyên từ hướng sông Bạch Đằng đánh vào Thăng Long; có nhà sư tích đức tu nhân đó là Ni cô Phạm Thị Toàn, nghìn năm hưởng tự khói hương phụng thờ báo mộng. Trong thời kỳ kháng chiến chống pháp, chùa cũng là cơ sở của bộ đội địa phương, thời kỳ chống Mỹ đây là cơ sở Quân y hậu cần của Quân khu ba. Một bộ phận chùa An Ninh một thời làm sân kho hợp tác xã và trụ sở UBND xã An Bình.
Chùa được xây dựng với quy mô lớn vào thế kỷ XVII và được trùng tu nhiều lần vào thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX nên kiến trúc ngôi chùa mang dấu ấn của thời đại này. Các công trình chính của chùa nằm trong một quần thể kiến trúc gần như khép kín. Từ phía đông, mở đầu là gác chuông với 5 gian bít đốc, 3 gian giữa chồng diêm, mái cong. Gác chuông treo quả chuông được đúc năm Thành Thái thứ 2 (1890) cao 125cm. Cách gác chuông 2m về phía sau là tiền đường 7 gian dài 16 m, rộng 8 m, nối liền với tiền đường là 3 gian tam bảo dài 11 m, rộng 8 m tạo thành hình chữ đinh.
Ba mặt của tam bảo là một sân hẹp. Bên trái tam bảo là nhà mẫu. Bên trái nhà mẫu là hai nhà khách nối liền nhau, nhà ngoài 3 gian, nhà trong 5 gian. Phía sau tam bảo là nhà Tứ Ân gồm 7 gian, rồi đến nhà tổ. Sau nhà tổ có một khoảng sân rộng 4 m, tiếp đó là nhà cung gồm 9 gian. Nối nhà khách với nhà cung là một hành lang 8 gian 2 chái. Phía sau chùa là một vườn tháp gồm 10 ngôi, trong đó có 9 ngôi được xây dựng vào thời Nguyễn và 1 ngôi được xây dựng năm 2003. Quay vào một sân rộng trên 1.000 m2 là nhà tháp, nhà tăng, am trong, am ngoài và nhiều công trình phụ thuộc khác.
Đến nay chùa Trăm Gian còn lưu giữ được hàng trăm cổ vật có giá trị như các pho tượng Phật có niên đại thời Lê và thời Nguyễn, trong đó có tượng Trúc Lâm tam tổ, nhiều đại tự, câu đối, bát hương cổ, bia đá...
Ngoài những cổ vật quý hiếm, chùa Trăm Gian còn nổi tiếng với những mộc bản kinh Phật phục vụ in ấn. Ngôi chùa còn lưu giữ được hơn 700 mộc bản kinh Phật thuộc 7 đầu sách kinh. Trong 7 đầu sách này có 2 đầu sách là Di Đà sớ sao (kinh giảng về cõi Tây Phương cực lạc) và Nhân vương hộ quốc (lời Phật dạy cho các bậc quân vương, hoàng thân quốc thích về cách cai quản đất nước) đã thất lạc nhiều bản. Còn 5 đầu sách giữ được trọn vẹn là Giới đàm tăng (dành cho các nhà sư lên chức thụ giới), Giới đàm ni (dành cho các ni lên chức thụ giới), Dược sư đề cương (sách thuốc), Nhật tụng (khóa lễ hằng ngày). Đặc biệt là bộ Khóa Hư Lục - pho sách Phật giáo của Việt Nam do Trần Thái Tông (1218-1277) biên soạn. Cách đây khoảng 5-6 năm, đại đức Thích Tục Phương, trụ trì chùa Trăm Gian đã cho khôi phục một số mộc bản kinh Phật còn lưu giữ tại chùa.
Số mộc bản kinh Phật này được nhà sư Viên Giác cho khắc từ thời vua Minh Mạng (1791-1841) đến thời vua Tự Đức (1829-1883) để giảng đạo. Chữ được khắc trên các mộc bản thuộc sách Nhật tụng một nửa là chữ Hán, một nửa là chữ Nôm, còn tất cả chữ khắc trên các mộc bản khác là chữ Hán.
Các mộc bản được làm bằng gỗ, ở trên hằn lên màu đen của mực. Thời điểm đó nhà chùa có 12 mẫu ruộng, 2 con trâu, thu nhập từ đó được chia làm 3phần để khắc bản in kinh, duy trì cuộc sống sư sãi và lo việc hương nhang.
Mang trong mình giá trị đặc biệt về lịch sử và văn hóa nhưng hiện nay chùa Trăm Gian không còn giữ được nguyên vẹn kiến trúc từng có. Đầu thế kỷ XX, ngôi chùa còn đủ 100 gian, trải qua chiến tranh ác liệt chỉ còn 82 gian. Năm 2009, chùa được đầu tư 13 tỷ đồng để tu bổ, tôn tạo nhiều hạng mục, nâng tổng số lên 85 gian. Sau này, ngôi chùa nhiều lần được tôn tạo các hạng mục nhưng tòa nhà mẫu, nhà thiền và nhà để bia hậu trước kia bị phá hủy đến nay vẫn chưa được tu bổ, phục dựng. Năm 1990, ngôi chùa được công nhận là di tích lịch sử văn hóa Quốc gia. Năm 2019 được UBND tỉnh công nhận là điểm du lịch. Năm 2024, Mộc bản chùa Trăm Gian được công nhận là Bảo Vật Quốc gia.
Hàng năm vào ngày mùng 10 đến 11 tháng 9 âm lịch UBND xã, Ban quản lí di tích và nhân dân xã An Bình tổ chức Giỗ tổ sư Viên Giác, đây cũng được coi là ngày tổ chức Lễ hội truyền thống hàng năm để tưởng nhớ công lao xây dựng chùa của các vị Tổ sư.
